Վերջին օրերին հանրային ուշադրության կենտրոնում է առաջին դասարանի նոր այբբենարանը, որտեղ Մեսրոպ Մաշտոցի պատմությունն ու նկարագիրը ներկայացվում են QR կոդի միջոցով։ Աշակերտը պետք է հեռախոսով կամ պլանշետով սկանավորի կոդը, որպեսզի լսի և տեսնի, թե ով է ստեղծել հայկական գրերը։

Այս մոտեցումը, որքան էլ արդարացվի «ժամանակակից» կամ «ինտերակտիվ» բառերով, ծայրահեղ վտանգավոր է մանկավարժական տեսանկյունից։

Զարգացման փուլերի խախտում

Վեց տարեկան երեխան միայն նոր է ձեռք բերում գրիչ բռնելու հմտությունը, տառերը տեսնելու, ճանաչելու և ձայնի հետ կապելու ունակությունը։ Հենց այս տարիքում էլ տեղի է ունենում գրքի հետ անմիջական կապի ու ընթերցանության առաջին փորձառությունը։

Այս փուլում հեռախոսը դասագրքի «շարունակություն» դարձնելը նշանակում է խախտել ուսումնառության բնական ընթացքը։ Երեխայի ուշադրությունը շեղվում է դեպի սարքը, և ուսուցման հիմնական նպատակը մղվում է հետին պլան։

Այդպիսով, գրքի նկատմամբ ամենատարրական հետաքրքրությունը ստեղծելու փոխարեն, երեխային սովորեցնում ենք իր առաջին քայլերը կապել էկրանի ու հավելվածի հետ։ Սա ոչ միայն հակասում է մանկավարժական սկզբունքներին, այլև բացառում է երկարաժամկետ ընթերցանության մշակույթի ձևավորումը։

Անհավասարություն

Առաջին դասարանցին երբեք չպետք է սմարթֆոն կամ ինտերնետ ունենա ուսումնական բովանդակությանը հասանելի լինելու համար։

Այդպիսով, ոչ միայն սոցիալական, այլև արժեքային ու կրթական մակարդակով երեխաները հայտնվում են անհավասար պայմաններում։ Իսկ այբուբենն ու Մաշտոցը, որպես ազգային ինքնության խորհրդանիշներ, ոչ մի դեպքում չպետք է դառնան ո՛չ տեխնիկական հնարավորությունների, ո՛չ էլ ծնողական ընտրության զոհ։

Հակամանկավարժական մոտեցում

Առաջին դասարանցու կրթությունը հիմնվում է ուսուցչի կենդանի խոսքի և անմիջական շփման վրա։ Այդ կապն է ստեղծում վստահություն, մոտիվացիա և հետաքրքրություն։ Երբ այն փոխարինվում է QR կոդից բացվող տեսագրությամբ, մանկավարժական գործընթացը խաթարվում է ամենաառաջին իսկ պահից։

Ավելին՝ առաջարկվող տեսանյութերը ոչ միայն չեն համապատասխանում մանկավարժական պահանջներին, այլև ցածրորակ են և անճաշակ։ 6 տարեկան երեխայի համար ակնհայտորեն անհարմար տեմպը, անհասկանալի հնչերանգը և գեղագիտական աղքատությունը չեն կարող ձևավորել սիրո ու հետաքրքրության մթնոլորտ։ Դրանք երեխայի մոտ կարող են առաջացնել տագնապ և նույնիսկ վանող վերաբերմունք դեպի ուսումնառությունը։

QR կոդի անտեղի ու ցածրակարգ հնարքը ոչ միայն զրկում է երեխային այս փորձառությունից, այլև ձևավորում է սխալ պատկերացում, թե գիտելիքը գալիս է սարքից, ոչ թե կենդանի շփումից։

Սա մանկավարժական արժեքների բացահայտ խախտում է և վնաս է ինչպես կրթությանը, այնպես էլ երեխայի ձևավորվող ուսումնառության մշակույթին։

Կրթական սկզբունք

QR կոդերի առկայությունը և կրթության քաղաքականություն սահմանողների հիացական մեկնաբանությունները բացահայտում են ավելի խոր խնդիր։ Արդյո՞ք ինքներս մեզ չենք հարցնում՝ ինչպիսի՞ կրթական սկզբունքների վրա ենք ուզում կառուցել մեր դպրոցները։ Ի՞նչ ենք ուզում, որ մեր երեխաները լսեն և սովորեն։ Ավելի քան ակնհայտ է, որ առաջին դասարանից ուսուցումը հեռախոսի ու QR կոդի վրա հիմնելը չի կարող որևէ կապ ունենալ այդ սկզբունքների հետ։

Քանի դեռ չունենք հստակ պատկերացում այն կրթության մասին, որին պետք է որ ձգտենք (ըստ իրավական ակտերի)՝ մտածող, ստեղծագործ, քննադատ և պատասխանատու քաղաքացի ձևավորելու նպատակով, հեշտությամբ հայտնվում ենք պատահական ու անպատասխանատու փորձերի լաբիրինթոսում։ Իսկ առաջին դասարանը հենց այն հիմքն է, որտեղ նման փորձերն անթույլատրելի են։

Լիլիթ Ավագյան