Արցախցի 35-ամա երաժիշտ Հակոբ Բաբայանը որոշել է երաժշտական կրթությունը շարունակել Գերմանիայում: Նպատակն է շվիից, բլուլից, դուդուկից ու զուռնայից բացի տիրապետել նաև ֆլեյտայի գաղտնիքներին: Հետաքրքրվել ու պարզել է, որ Մյունխենի կոնսերվատորիայի փողային գործիքների բաժինն ամենահարմարն է նպատակն իրագործելու համար: Դեռևս չի պարզել, թե ինչ արտոնություններից կարող է օգտվել արտերկրում ուսումը շարունակելու համար: Ֆինանսական խնդիրներ ունի:

Հակոբը պատմում է, որ Արցախում 1995թ. ռումբի պայթունից կորցնելով տեսողությունը՝ տեղափոխվել է Երևան: Ուսումը շարունակել է տեսողական խնդիրներ ունեցող հ. 14 հատուկ դպրոցում. տասը տարի սովորել է այնտեղ։ «Բոլոր արձակուրդներին վերադարձել և ապրել եմ մեր գյուղում: Հայտնի ճշմարտություն է, որ մարդու առաջին ուսուցիչը բնությունն է, հատկապես արվեստագետների դեպքում հայրենի բնությունն անջնջելի ազդեցություն է ունենում նրանց ստեղծագործությունների վրա: Վեց տարեկան էի, երբ կուրացա: Բայց ես հիշում եմ մեր գյուղի սարերը, ձորերը: Այդ հին տեսողությամբ, տեսադաշտով, հիշողությամբ փորձել եմ համատեղել երաժշտությունը Արցախի բնության հետ։ Ոնց որ դրախտավայր լիներ։ Ապրում էի այդ օդով, այդ հոգով, այդ ձայնով»։

Ավարտելով Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիայի ժողնվագարանների շվիի բաժինը՝ Հակոբը վերադարձել է հայրենի Արցախ: «Աշխատում էի Ասկերանի «Բերդ» համույթում որպես մենակատար։ Զբաղվում էի մեր մշակույթի տարածմամբ, ուզում էի, որ ամբողջ աշխարհում լսելի լինի մեր մշակույթը»։

Շրջափակման ընթացքում Հակոբն Արցախում է եղել: Առողջական խնդիրների պատճառով Կարմիր խաչի մեքենայով տեղափոխվել է Հայաստան և այդպես էլ չի կարողացել վերադառնալ։

Հիմա շատ է կարոտում հայրենի գյուղի հանգստությունը. «Այն հանգստությունը որ կար գյուղում, այստեղ չկա։ Երևանի աղմուկը, մեքենաների աղմուկը, երաժշտական կլկլոցը ոնց որ մարդու հոգու վրա ազդի»։ Երևանում տեսողության հետ կապված խնդիրներ ունեցող մարդկանց համար տեղաշարժի հետ կապված դժվարություններ կան: Բայց Հակոբը շարունակում է լինել նախաձեռնող ու փնտրել ելքեր՝ ամեն իրավիճակից:

Հակոբին մինչ օրս ամեն ինչի համար և հատկապես՝ ստեղծագործելու ուժ է տալիս Արցախի բնությունը. «Իմ կարծիքավ, մունք վեր կուճիր ընք իլալ, մունք ապրալ ընք բնության գրկում, ամեն մի բարիքից օգտվալ ընք, մեր թաղին խըխորցավը քինալիս ընք իլալ մանուշակ, մորի քաղելիս և տա մըզ հետի մեծ հարստություն ա իլալ։ Մեր ժամանակ մենք մի բույսից, մի ծառից ուրխացալ ընք։»: Փայփայում է Արցախ վերադառնալու հույսը:

Երաժիշտը մեծ ափսոսանքով է խոսում Արցախում սկսած ու կիսատ մնացած գործի մասին: 2020թ. սեպտեմբերի 8-10-ը Շուշիի Ջդրդուզ և Զոնտիկներ կոչվող հատվածներում նկարահանվում էին տեսահոլովակներ՝ Հակոբի կատարմամբ: Նվագում էր Կոմիտասի երգերի շարանը: Որոշել էր դրանից հետո նաև շարականների կատարումները նկարահանել Արցախի տարբեր վայրերում՝ Գանձասարում, Ղազանչեցոց եկեղեցում, Դադիվանքում:

Հակոբը հատուկ կարևորությամբ է նշում մշակույթի պահպանության անհրաժեշտության, մշակութային կրթության մասին: Շատ է տարված Կոմիտասի ստեղծագործություններով. «Կոմիտասին չիմանալը և նրա գործերը չճանաչելը, կարելի է ասած, ամոթ է։ Կոմիտասի երաժշտությունը պետք է նվագել այնպես, ինչպես ինքն է մշակել, չշեղվել, ինքը ինչպես գրել է, պետք է այդպես՝ ճիշտ ձևով կատարել, նույն երաժշտական գործիքներով»։

Ալյոնա Սարգսյան