
Լուսանկարը՝ «Բիզնես գյուղ» ծրագրի կայքից
Ֆինլանդիայի կրթական համակարգը հիմնված է հավասարության, ժողովրդավարության և քաղաքացիական ակտիվության զարգացման սկզբունքների վրա։
Սահմանադրության մեջ ամրագրված դրույթները, ինչպես օրինակ՝ արտահայտման ազատությունը, տեղեկատվության հասանելիությունը և գենդերային հավասարությունը, Ֆինլանդիայի դպրոցներում քաղաքացիական կրթության առանցքն են։ Այս սկզբունքները աշակերտներին են փոխանցվում կրթությամբ՝ նրանց մեջ ձևավորելով ակտիվ ներգրավվածություն սոցիալական և քաղաքական կյանքում։
Դպրոցական խորհրդարաններ
Ֆինլանդիայում դպրոցական խորհրդարանները (oppilaskunta) քաղաքացիական կրթության հիմնական բաղադրիչներից են։ Այս մոդելն աշակերտներին թույլ է տալիս մասնակցել դպրոցի կառավարմանը՝ առաջարկելով փոփոխություններ կամ նոր նախաձեռնություններ։
Աշակերտները կազմակերպում են ընտրություններ, ներկայացնում իրենց գաղափարները և ակտիվորեն քննարկում դպրոցական խնդիրները։

Լուսանկարը՝ Դպրոցական ճաշարանների բարելավման ծրագրի կայքից
Առողջարար սնունդ
Հելսինկիի դպրոցներից մեկում աշակերտական խորհրդարանը նախաձեռնել էր դպրոցական ճաշարանների բարելավման ծրագիր՝ առաջարկելով ավելի առողջարար սննդակարգ։ Նախագծի իրականացման ժամանակ աշակերտները հանդիպել են սննդաբանների հետ, ուսումնասիրել տեղական արտադրանքը և ստեղծել նոր ճաշացանկ՝ խթանելով կայունությունն ու առողջ սնունդը։
Տնտեսական գրագիտություն
Ֆինլանդիայում քաղաքացիական կրթության կարևոր բաղադրիչներից է տնտեսական գրագիտությունը։

Լուսանկարը՝ «Բիզնես գյուղ» ծրագրի կայքից
«Բիզնես գյուղ» (Yrityskylä) ծրագիրը, որը ներգրավում է ֆինն աշակերտների 91%-ին, ներառում է 10 դասընթաց:
Աշակերտները սովորում են բիզնեսի, տնտեսության և հասարակության հիմունքները։
Ծրագիրը եզրափակվում է գործնական փորձով՝ մոդելավորված բիզնես գյուղում, որտեղ երեխաները կատարում են տարբեր աշխատանքներ և սովորում ֆինանսական ճիշտ որոշումներ կայացնել։
Մարդու իրավունքների կրթություն
Մարդու իրավունքների կրթությունը Ֆինլանդիայում ներառված է ուսումնական ծրագրում՝ նպատակ ունենալով ձևավորել սոցիալական արդարության հանդեպ գիտակցված վերաբերմունք։ Աշակերտները մասնակցում են սեմինարների և քննարկումների, որոնք կենտրոնացած են մարդու իրավունքների խախտումների, ռասիզմի և ապատեղեկատվության դեմ պայքարի վրա։
Բնապահպանական նախաձեռնություններ

Լուսանկարը՝ «Կանաչ դրոշ» ծրագրի կայքից
Ֆինլանդիան մեծ ուշադրություն է դարձնում բնապահպանական կրթությանը։ «Կանաչ դրոշ» (Vihreä lippu) ծրագիրը դպրոցներին խրախուսում է աշակերտներին ներգրավել թափոնների նվազեցման, վերամշակման և էներգիայի խնայողության նախագծերում։
Աշակերտները մշակում են դպրոցական այգի, որը ծառայում է որպես կրթական հարթակ՝ վերամշակման և տեղական արտադրանքի կարևորությունը հասկանալու համար։
Լահտիի դպրոցներից մեկում աշակերտները ստեղծել են ջրի խնայողության ծրագիր, որը նպաստել է դպրոցի ջրի սպառման նվազմանը՝ 20%-ով։
Սոցիալական նախագծեր
Ֆինլանդիայի դպրոցները աշակերտներին ներգրավում են նաև տարեցների աջակցման ծրագրերում։ Այս նախաձեռնությունների շրջանակում երեխաները այցելում են համայնքի տարեցներին, զրուցում նրանց հետ և օգնում առօրյա գործերում։ Նման ծրագրերը նպաստում են սերունդների միջև կապի ամրապնդմանը և սոցիալական համերաշխության զարգացմանը։
Տուրկուի դպրոցներից մեկում աշակերտները ստեղծել են նախագիծ, որի շնորհիվ աշակերտները տարեցներին սովորեցնում էին օգտվել թվային տեխնոլոգիաներից՝ բարելավելով նրանց առօրյա կյանքը։
Ինչպես Ֆինլանդիան, այնպես էլ Շվեդիան այն երկրներից են, որոնք իրենց քաղաքացիական կրթության մոդելներով վկայում են՝ կրթությունը կարող է դառնալ ակտիվ և տեղեկացված քաղաքացիների ձևավորման կարևոր գործիք։
Այս մոդելները կարող են ծառայել որպես օրինակ աշխարհի այլ երկրների համար՝ կրթական համակարգերում հանրային ներգրավվածության առավել արդյունավետ ձևեր ներդնելու նպատակով։
ՄՀԿ ՀԿ համահիմնադիր
Ստոկհոլմի Վալդորֆյան դպրոցի ուսուցիչ
Ստոկհոլմի համալսարանի միջազգային և
համեմատական կրթության ֆակուլտետի մագիստրոս
Նոր մեկնաբանություն