Հանրակրթական պետական նոր չափորոշիչով սահմանված երկարօրյա ուսուցման կազմակերպման նոր կարգով, ուսումնառության ցածր արդյունքներ ունեցող սովորողների համար ծրագրային նյութի յուրացման ապահովման նպատակով հաստատություններին տրվում է անհրաժեշտ ֆինանսավորում։

Տեղեկանք

Ցածր արդյունք է համարվում 1-3 միավորը՝ ըստ գնահատման 10 միավորանոց սանդղակի։ Խմբերը ձևավորվում են որևէ առարկայից անընդմեջ 1-3 միավոր գրանցած աշակերտներից՝ տվյալ առարկայի ուսուցչի՝ տնօրենին ուղղված դիմումի հիման վրա։ Երկարօրյա պարապմունք իրականացնող ուսուցիչը վճարվում է դասաժամերի չափով։

Ակնկալիք

Առաջին հայացքից թիրախային որոշում է․ ուսումնական գործընթացում ցածր առաջադիմություն ունեցող աշակերտների խնդիրը միշտ կա։

Թվում է՝ հրաշալի հնարավորություն է վճարել ուսուցչին, որ վերջինս, հաշվի առնելով երեխաների անհատական կարիքը, մշակի համապատասխան ծրագիր և օգնի երեխաներին հաղթահարելու առարկայական ծրագրի նվազագույն շեմը։

Հանրակրթական դպրոցների դասարանների կազմավորման կարգի նախագծով, նախատեսվում է 2026 թվականից տարրական և միջին մակարդակներում աշակերտների թիվը դասարաններում դարձնել առավելագույնը 25, ավագ դպրոցում՝ 20։ Առայժմ, գործող կարգի համաձայն, աշակերտների թիվը դասարաններում կարող է հասնել առավելագույնը 35-ի։

Հասկանալի է, որ գերհագեցած դասարանում որակ ապահովելը լրջագույն խնդիր է։ Ուստի՝ այս նախաձեռնությունը, թվում է, պիտի նպաստի կրթության որակի բարձացմանը։

Անձնական փորձ

Ցածր առաջադիմություն ունեցող աշակերտների խնդիրը ինձ՝ որպես ուսուցչի, մշտապես մտահոգել է։ ՀՊՉ-ով նախատեսված այս փոփոխությունը ոգևորիչ էր։

Ներդրման առաջին իսկ տարում փորձեցի օգտվել ընձեռված հնարավորությունից։

Կարգի համաձայն՝ կազմակերպվեց խումբը, որ բաղկացած էր 5 աշակերտից (5-րդ դասարան)։ Սկսեցի աշխատել։ Շաբաթական երկու օր՝ մեկ ակադեմիական դասաժամ պարբերականությամբ։ Աշխատեցի ընդհանուր հաշվարկով՝ 12 դասաժամ։ 5 աշակերտներից միայն 2-ի դեպքում էր նկատելի առաջընթացը (նրանց ծնողները իսկապես հետևողական էին, և մենք համագործակցում էինք)։ Մնացած 3 աշակերտները պարբերաբար բացակայեցին, և այդպես էլ ինձ չհաջողվեց մոտիվացնել նրանց (ծնողները չէին համագործակցում, անտարբեր էին)։

Սա փորձ էր՝ հասկանալու, թե որքանով է արդյունավետ այս աշխատանքը, և ինչ խնդիրների ենք բախվում։

Խնդիրներ

Ժամկետներ․ ցածր առաջադիմությամբ աշակերտների երկարօրյա ուսուցման խմբերի ձևավորումը, կարգի համաձայն, մեկնարկում է առաջին կիսամյակում՝ հոկտեմբերի 1-ից, երկրորդ կիսամյակում՝ փետրվարի 1-ից։

Ստացվում է՝ պարապմունքներ կարելի է իրականացնել առաջին կիսամյակում՝ մոտ 10 շաբաթ, երկրորդ կիսամյակում՝ մոտ 15 շաբաթ։ Եթե հաշվի առնենք, որ շաբաթվա կտրվածքով պարապմունքների թույլատրելի քանակը տարրական դպրոցում 2 է, իսկ հիմնական դպրոցում՝ առավելագույնը 3, ստացվում է՝ ուսումնական տարվա ընթացքում համապատասխանաբար՝ 50 և 75 դասաժամ։

Այս որոշումն ընդունելու պահին դպրոցում դեռևս գործող գնահատման համակարգը թույլ էր տալիս մինչև հոկտեմբեր ունենալ երկու և ավելի միավորային գնահատում, դրա արդյունքում կարելի էր շուտ ձևավորել խմբերը և օգտվել ժամկետների ընձեռած հնարավորությունից։

2024-2025 ուստարվանից սկսած՝ գործում է գնահատման նոր եղանակ՝ բացառապես ամփոփիչ աշխատանքներ, որ պետք է հանձնարարել բոլորին մեկ օրում։ Նվազել է գնահատականների քանակը․ այսինքն առնվազն երկու գնահատական ունենալու համար մեկ ամիսն արդեն բավարար չէ։

Թղթաբանություն․ աշակերտին երկարօրյա ուսուցմամբ աջակցություն ցուցաբերելու համար ուսուցիչը պետք է դիմում գրի հաստատության տնօրենին։ Այնուհետև պետք է հայտորոշիչ թեստ կազմի, որպեսզի խմբակի աշխատանքների մեկնարկից առաջ աշակերտը գրի հայտորոշիչ թեստ։ Այնուհետև պիտի թեմատիկ պլան կազմի։ Դասընթացի ավարտին պետք է ամփոփիչ թեստ կազմի։

Անորոշություն․ սովորաբար աշակերտը ցածր առաջադիմություն ցուցաբերում է ոչ թե մեկ կամ երկու, այլ գրեթե բոլոր առարկաներից միաժամանակ։ Ստացվում է՝ պարապմունքներին հատկացվող սահմանափակ թվով ժամաքանակը պետք է ստիպված բաշխել այնպես, որ անհրաժեշտության դեպքում հնարավոր լինի դրանք հատկացնել ոչ թե մեկ կամ երկու, այլ ավելի շատ առարկաների։ Այս պարագայում մեկ առարկայի շրջանակում աջակցությունը չի կարող արդյունավետ լինել, եթե այն շարունակական չէ։

Մոտիվացիայի բացակայություն․ ի հավելումն՝ երկարօրյա պարապմունքները կազմակերպվում են դասերից հետո։ Աշակերտն արդեն պարապել է 6 կամ 7 դասաժամ, ընդ որում, որպես կանոն, մոտիվացիայի բացակայության պատճառով մի կերպ «հաղթահարել է» այդ դասաժամերը։ Հիմա էլ պիտի շարունակի մնալ դպրոցում և փորձի հասկանալ դժվարհաղթահարելի թեմաներ։

Խնդիր է նաև ուսուցչի համար․ դասաժամի համար վարձատրությունը այնքան քիչ է, որ ոչ ոք շահագրգռված չէ ավելի երկար մնալ դպրոցում։

«Արդյունքը»

Վերոնշյալ հանգամանքները հանգեցնում են նրան, որ էպիզոդիկ, կարճատև աջակցությունը անարդյունավետ է, հատկապես եթե աշակերտն ինքը մոտիվացված չէ, ուսուցչի համար էլ ավելի նախընտրելի է «ապահովել» աշակերտի 4 միավորը, քան թե ստիպված լինել իրեն անհարմար պայմաններով լրացուցիչ աշխատել այդ աշակերտի հետ։

Թե որքան երեխա է օգտվել կամ օգտվում երկարօրյա պարապմունքների այս նոր ձևաչափից, վիճակագրական տվյալներ չկան, իսկ նախագծի՝ կրթության որակի բարելավման վրա դրական ազդեցության մասին որևէ հետազոտություն չկա։

Նելլի Հայրապետյան